سودسازی از انحصار کرونایی
تاریخ انتشار: ۳ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۵۵۱۸۶
گروه دارویی برکت با نماد «برکت» در بازار اول بورس تهران یکی از شرکت‌های بورسی داروسازی است. داروسازان یکی از ۶۵ صنعت فعال در بازار سرمایه هستند که ۵/۲ درصد ارزش بازار به آن‌ها اختصاص دارد. در بین این شرکت‌ها، برکت توانسته است ۱۲ هزار و ۴۹۲ میلیارد تومان ارزش بازار را در اختیار بگیرد. در سال ۱۴۰۰ که اوج همه‌گیری کرونا بود، توانست سود قابل توجه ۶/۱۹۳ تومانی را برای هر سهم محقق کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش هم‌میهن، قیمت سهام شرکت قبل از توقف فعلی، برای تشکیل مجمع عمومی، مبلغ ۱۷۰۰ تومان و سود مورد شناسایی برای سال ۱۴۰۱ مبلغ ۴/۱۱۳ تومان بود. براساس این سود و قیمت آخرین روز معاملاتی سهام شرکت، P/E یا سود قیمتی شرکت در بورس، حدود ۱۵ درصد شد که از P/E حدود ۱۰ درصدی گروه دارویی بالاتر رفته است. این شرکت با زیرمجموعه‌های بزرگی که دارد حدود ۲۰ درصد از بازار داروی ایران را در اختیار دارد و از ارز ترجیحی برای واردات دارو استفاده می‌کند که سبب سودآوری مناسب این شرکت می‌شود، اما در بورس جایگاه خاصی نداشته و یکی از شرکت‌های بورسی معمولی است. این شرکت در حال حاضر دارای ۳۹۱۵ نفر پرسنل است.
در سال‌های متمادی نام گروه دارویی برکت زیاد شنیده می‌شود. علت این شهرت، موضوعاتی مانند واکسن کرونا، واردات دارو به شکل خاص و فعالیت در گروه داروهای خاص است. قطعاً شرکتی که حدود ۲۰ درصد از بازار داروی کشور را تأمین می‌کند، با حواشی هم روبه‌رو می‌شود.
این شرکت از زیرمجموعه‌های ستاد اجرایی فرمان امام است. ستاد اجرایی فرمان امام برخی از شرکت‌های دارویی قبل از انقلاب مانند تولیددارو، داروپخش البرز، کی‌بی‌سی، سبحان‌دارو و سبحان انکولوژی را در اختیار دارد.
شرکت تولیددارو یکی از معروف‌ترین شرکت‌های این گروه متعلق به کارآفرینی به نام «کاظم خسروشاهی» فرزند «حسن خسروشاهی» بود که به‌زعم مردم تبریز، بخشی از تاریخچه اتاق بازرگانی تبریز است. کاظم، رشته حقوق را در تهران نیمه‌کاره رها کرد و عازم آمریکا شد. او با این سفر دو نشان را هدف قرار داده بود؛ ادامه تحصیل و بازارگشایی برای پدر. کاظم خسروشاهی در همان روز‌هایی که در آمریکا به سر می‌برد، نمایندگی شرکت دارویی «ماکسون رابینز» را برعهده گرفت. خانواده خسروشاهی دامنه فعالیت‌های تولیدی و تجاری خود را در حوزه دارو متمرکز کردند و با تأسیس شرکت سهامی «تولید دارو» به این بخش از فعالیت‌های خود رونق بخشیدند. تیدی، تولی‌پرس پخش البرز، پایور، پایه‌گذار، تکنو صنایع و کامپیوتر البرز عناوین تجاری‌ای است که به خانواده خسروشاهی‌ها تعلق داشت. خسروشاهی حدود یک سال تصدی وزارت بازرگانی در دولت «جمشید آموزگار» را نیز بر عهده گرفت و البته در این مدت دو بار استعفا کرد. بعد از انقلاب خانواده خسروشاهی به فرانسه مهاجرت کردند. در حال حاضر این شرکت زیرمجموعه گروه دارویی برکت است.
تولی‌پرس یکی از زیرمجموعه‌های شرکت در سال ۱۳۹۷ به دلیل ناتوانی در مدیریت و مشکلاتی که داشت، بسته شد. روزنامه شرق در ۲۸ مرداد ۱۳۹۷ نوشت: «در‌های شرکت تولی‌پرس به علت آنچه نبودِ مواد اولیه و مشکلاتی در تولید خوانده شده، روی کارگران بسته شده و بیش از ۱۰۰ کارگر این شرکت به مرخصی اجباری فرستاده شده‌اند؛ مرخصی اجباری‌ای که به دریافت‌نکردن حقوق در دو ماه گذشته نیز گره خورده تا فشار وارده بر کارگران شرکت را بیشتر از پیش کند. به این ترتیب به نظر می‌رسد شرکت تولی‌پرس نیز مسیری را طی می‌کند که پیش از این دیگر شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ داروگر مانند روغن جهان طی کرده‌اند؛ مسیری که می‌تواند پایانی بر بیش از نیم قرن تولید و تلاش باشد.»
فارغ از شرکت‌های دارویی پر از مشکلات، گروه دارویی برکت زیرمجموعه‌های خوب، کم ندارد.
حضور ۵/۲ درصدی داروسازی در بورسدر بازار سرمایه ۶۵ صنعت وجود دارد که یکی از آن‌ها صنعت دارویی با ۴۰ شرکت دارویی، سرمایه‌گذاری و پخش‌کننده دارو است. اما به‌طور خاص، ۲۶ شرکت معتبر دارویی در بورس فعال هستند. این شرکت‌ها با وجود تعدد فقط حدود ۵/۲ درصد از بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند. ارزش بازار سرمایه در آخرین روز کاری در خرداد ۱۴۰۲ معادل ۷۹۸۸ هزار میلیارد تومان بود. اما ارزش بازار صنعت دارویی ۲۰ هزار و ۳۵۴ میلیارد تومان گزارش شده است.
برخی از شرکت‌های دارویی مهم در بازار سرمایه عبارت است از شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین یا تیپیکو، گروه دارویی برکت، داروسازی دانا، تولیددارو، داروپخش، ایران‌دارو، دارویی زهراوی، داروسازی رازک، داروسازی کوثر، داروسازی سبحان، داروسازی جابربن‌حیان، داروسازی لقمان، داروسازی فارابی، داروسازی دکتر عبیدی، داروسازی اسوه و داروسازی سینا.
شرکت‌های دارویی بورسی را می‌توان به سه‌دسته تولیدکننده محصول، تولیدکننده مواد اولیه و توزیع‌کننده تقسیم‌بندی کرد که تقریباً ۸۰درصد آن‌ها محصول ساز هستند. به اعتقاد برخی از کارشناسان از این ۲۰ هزار میلیارد تومان ارزش کل بازار دارویی ایران حدود ۲۰ درصد معادل ۴ هزار میلیارد تومان داروهای بیولوژیک هستند. یک تا ۲ درصد این بازار متعلق به داروهای پپتیدی و تقریباً باقی بازار به داروهای دارای مولکول کوچک تعلق دارد. داروهای ضدسرطان، آنتی‌بیوتیک و سیستم گوارش و متابولیسم سه دسته اصلی بازار را به خود اختصاص می‌دهند.
ریسک صنعت دارویکی از ریسک‌های مهم صنعت داروسازی، نوسان نرخ ارز است. البته نکته مهم این است که شرکت‌های دارویی معمولاً دارای حمایت‌های خاصی از سوی دولت هستند. این شرکت‌ها بعضاً از ارز ترجیحی استفاده می‌کنند. در گذشته این شرکت‌ها از ارز ۴۲۰۰ تومانی بهره بردند و با ایجاد ارز ۲۸۵۰۰ تومانی هم در حال حاضر از این ارز بهره می‌برند. مدیر مرکز تجارت خارجی بانک مرکزی اعلام کرد در سال گذشته بیش از سه میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار برای واردات دارو به وزارت بهداشت و شرکت‌های وارد‌کننده تخصیص داده شده است.
افزایش قیمت داروبا وجود حمایت ارزی و سوبسید‌های تخصیص‌یافته به این حوزه، این روز‌ها قیمت دارو در حال افزایش است. هفته گذشته، فانا گزارش کرده که داروسازی تولیددارو (زیرمجموعه هلدینگ دارویی برکت) از افزایش قیمت ۲۰ قلم از محصولات این شرکت خبر داد و اعلام کرد که قیمت این اقلام دارویی با مجوز سازمان غذا و دارو دستکم ۱۰ درصد افزایش یافته است.
این در حالی است که شرکت‌های دیگر از ابتدای امسال افزایش قیمت زیادی داشته‌اند. داروسازی کاسپین ۴۷ درصد، داروسازی دانا ۹۰ درصد، شرکت دارویی ره‌آورد تأمین ۱۹ درصد، شرکت تولید ژلاتین کپسول ایران ۲۸ درصد، داروسازی جابربن‌حیان ۲۲۰ درصد و داروسازی کوثر ۱۲ درصد قیمت محصولات خود را از ابتدای سال ۱۴۰۲ افزایش داده‌اند و این افزایش‌ها با مجوز دولت انجام شد. این افزایش قیمت بر سودآوری شرکت‌های بورسی تأثیر دارد.
در اختیار داشتن ۲۰ درصد از بازار داروشرکت گروه دارویی برکت به‌عنوان یکی از بزرگترین هلدینگ‌های دارویی ایران، حدود ۲۰ درصد از صنعت دارویی ایران را در اختیار دارد. این شرکت مدعی است که ۷۰۰ قلم دارو تولید می‌کند که اغلب آن‌ها خاص هستند. هلدینگ برکت دارای ۳۵۰۰ متخصص است. البته شرکت اصلی گروه برکت، در صورت‌های مالی سال ۱۴۰۱ اعلام کرده تنها ۲۸ کارمند دارد و حدود ۳۸۸۷ کارمند در شرکت‌های تابع این گروه فعال هستند.
شرکت گروه دارویی برکت (سهامی عام) با بیش از ۲۵ شرکت کوچک و بزرگ در سال ۱۳۸۹ تحت عنوان «شرکت فناوری‌های نوین دارویی تدبیر» به فعالیت خود ادامه داد. زیرمجموعه‌های شرکت گروه برکت؛ شرکت گروه سرمایه‌گذاری البرز، شرکت سرمایه‌گذاری اعتلاء البرز، شرکت البرز بالک، شرکت ایران‌دارو، شرکت داروسازی البرزدارو، شرکت برکت الصحه، شرکت بیوسان فارمد، شرکت پخش البرز، شرکت پرشین داروی البرز، شرکت داروسازی تولیددارو، شرکت دارویی سبحان، شرکت داروسازی سبحان انکولوژی، شرکت سل تک فارمد، شرکت سبحان‌دارو، شرکت شهرک صنعتی دارویی برکت، شرکت گروه صنایع شفا فارمد، شرکت کی‌بی‌سی و شرکت هربی فارمد هستند.
در حقیقت، گروه دارویی برکت با در اختیار داشتن واحد‌های مختلف در تمامی حلقه‌های زنجیره ارزش صنعت دارو از تولید مواد اولیه تا تولید فرآورده نهایی حضور دارد.
گروه دارویی البرز به‌عنوان یکی از بزرگترین هلدینگ‌های دارویی کشور جزو شرکت‌های فرعی گروه دارویی برکت است. قسمت عمده سهام شرکت‌های تابعه این هلدینگ از جمله شرکت سرمایه‌گذاری البرز و بخش عمده‌ای از شرکت‌های تابعه آن مانند شرکت سبحان‌دارو، ایران‌دارو، تولیددارو، البرزدارو و... در بورس اوراق بهادار تهران ثبت و عرضه شده‌اند.
بعد از چندین سال شرکت‌داری ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد برکت در سال ۱۳۸۶ راه‌اندازی شد و در سال ۱۳۸۹ شرکت فناوری‌های نوین دارویی تدبیر را تأسیس کرد. بعد‌ها شرکت دارویی صنعتی برکت شهرک صنعتی دارویی ۲۰۰ هکتاری در کرج را راه‌اندازی کرد و روز به روز به گستره فعالیت خود افزود.
یکی از حوزه‌های فعالیت جدید این شرکت بازار گیاهان دارویی بود. این شرکت در یک مجموعه ۲۰ هکتاری در منطقه اقتصادی ویژه استان فارس سرمایه‌گذاری ۲۰۵ میلیارد تومانی انجام داده است. این مجموعه زیر نظر شرکت هربی فارمد اداره می‌شود. بنیاد برکت اعلام کرده در زمینه گیاهان دارویی قصد سرمایه‌گذاری ۲میلیارد دلاری دارد.
در حال حاضر سهامدار عمده گروه برکت، شرکت کاراندیش دوران معاصر با چهارمیلیارد سهم معادل ۲۸/۴۹ درصد، شرکت گروه سرمایه‌گذاری تدبیر با ۶۵۰ میلیون سهم معادل ۸۵/۸ درصد، شرکت واسط مالی آبان ۵۵۰ میلیون سهم معادل ۴۹/۷ درصد، صندوق سرمایه‌گذاری تدبیرگران فردا با ۳۹۰ میلیون سهم معادل ۳۱/۵ درصد، شرکت سرمایه‌گذاری پویا با ۲۷۲ میلیون سهم معادل ۷/۳ درصد و شرکت پالایش پارسیان با ۱۵۴ میلیون سهم معادل دو درصد هستند.
سودسازی کروناییشرکت گروه برکت در سال ۱۴۰۰ بیشترین رشد سودآوری کل حیات خود را داشت. این شرکت که در سال‌های قبل در نهایت تا ۴۱ تومان سود می‌ساخت، در این سال به واسطه واکسن کرونا و انحصاری که در این حوزه ایجاد کرده بود سوددهی حدود ۲۰۰ تومانی ساخت و رشدی پنج برابری را در سودآوری تجربه کرد، اما در سال گذشته که فشار همه‌گیری کرونا کم شد، این سود کاهش حدوداً ۵۰ درصدی پیدا کرد و به حدود ۱۱۳ تومان در سال گذشته رسید. این مسئله به روشنی گویای این است که به واسطه کرونا این سود حاصل شده است.
سود خالص این شرکت در سال ۱۳۹۹ حدود ۲۳۷ میلیارد تومان بود. اما در سال ۱۴۰۰ به بالاتر از ۱۴۲۱ میلیارد تومان افزایش یافت و در سال ۱۴۰۱ این سود به مبلغ ۸۳۲ میلیارد تومان کاهش یافت. در این سال پرسنل شرکت نیز از ۳۵۰۷ نفر به ۳۸۸۷ نفر افزایش یافتند.
تاریخ مجمع عمومی عادی سالیانه سال مالی ۱۴۰۰ برکت در تیرماه پارسال برگزار شد. شرکت مبلغ ۱۹۴ تومان سود برای هر سهم ساخت. برکت در مجمع عمومی عادی سالیانه سال قبل، از این میزان سود تقسیمی به ازای هر سهم ۱۶۰ تومان سود تقسیم کرد که سود قابل‌توجهی در بین شرکت‌های بورسی بود.
برخی از تحلیل‌گران برای این شرکت مقوله ارزش خالص دارایی یا همان ان‌ای‌وی NAV را نیز محاسبه کردند. برای محاسبه NAV، حقوق صاحبان سهام متناسب با افزایش سرمایه، سود تقسیمی و جمع درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان برای سال قبل محاسبه شد. با تقسیم مجموع حقوق صاحبان سهام و مازاد ارزش بورسی و غیربورسی بر تعداد سهام شرکت، NAV هر سهم محاسبه می‌شود که بر این اساس در بهمن ۱۴۰۱، ان‌ای‌وی برکت ۱۳۹۷ تومان محاسبه شده بود. با این ان‌ای‌وی، نسبت
P/NAV یعنی قیمت روز سهم در سایت TSE به NAV شرکت حدود ۱۲۷ درصد است که رقم بالایی به نظر می‌رسد و قیمت سهام را کمی پرریسک به نمایش می‌گذارد.
همچنین، جمع درآمد عملیاتی شرکت نیز در سال ۱۴۰۱ کاهشی نزدیک به سه برابری داشت. این شرکت در سال ۱۳۹۶ که دوران برجامی بود و واردات و صادرات به‌راحتی انجام می‌شد، درآمد عملیاتی ۶۴۴ میلیارد تومانی داشت. ولی در دوران تشدید تحریم‌ها مانند سال ۱۳۹۹ وضعیت رکودی بر شرکت حاکم شده بود و درآمد عملیاتی شرکت حدود ۲۶۸ میلیارد تومان کاهش یافته بود. ولی در سال ۱۴۰۰ به دلیل کرونا، درآمد عملیاتی شرکت جهش ۷ برابری کرده و به رقم ۱۴۵۸ میلیارد تومانی رسید. ولی در سال گذشته با کاهش سه برابری به رقم ۵۱۲ میلیارد تومان رسید و با وجود رکود بالای ۶۰ درصدی، درآمد عملیاتی شرکت، حتی از سال ۱۳۹۶ هم کمتر شد.
صادرات سودسازبراساس آمار شرکت گروه دارویی برکت، شرکت داروسازی سبحان انکولوژی در سال ۱۴۰۱ با رشدی چشمگیر و اختلافی قابل‌توجه نسبت به سایر شرکت‌ها، بیشترین ارزش صادرات را در بین شرکت‌های این گروه به خود اختصاص داد. فانا اخیراً گزارش کرده داروسازی سبحان انکولوژی در سال ۱۴۰۱ معادل ۱/۷ میلیون دلار صادرات داشته درحالی‌که این رقم در سال ۱۴۰۰ فقط حدود ۴۴ هزار دلار بود. مقایسه این دو رقم حاکی از رشد خیره‌کننده صادرات داروسازی سبحان انکولوژی در سال قبل است. بعد از داروسازی سبحان انکولوژی نیز به ترتیب شرکت‌های البرزدارو، ایران‌دارو، سبحان‌دارو و داروسازی تولید دارو از نظر ارزش صادرات در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. همچنین شرکت مواد اولیه دارویی البرز بالک هیچ صادراتی در سال قبل نداشت. مقصد صادراتی داروها، کشورهای عراق، افغانستان، ونزوئلا، گرجستان، تاجیکستان، قرقیزستان، سوریه، لبنان و فیلیپین بودند.
سهام گروه دارویی برکتسهام دارویی برکت در شهریور سال گذشته تا رقم ۴۸۰۰ تومان رشد کرد، ولی به‌تدریج با افت شدید طی یک سال تا رقم ۹۵۰ تومان سقوط کرد و پنج برابر سقوط معادل ۵۱۰ درصد ضرر برای سهامداران به همراه داشت در آن تاریخ برخی از تحلیل‌گران نزدیک به شرکت برکت، تعدیل قیمت سهام شرکت به بهانه تقسیم سود را عامل کاهش قیمت اعلام می‌کردند، ولی مشخص شد که وضعیت سودآوری کمتر شرکت در ماه‌های پیش رو و کم شدن تولید این شرکت به دلیل فروکش کردن همه‌گیری کرونا بوده است. در حال حاضر نماد شرکت به دلیل برگزاری مجمع عمومی شرکت متوقف شده است.
نسبت مالی شرکت برکتنسبتهای مالی بهتر از دیگر مقوله‌ها، گویای وضعیت شرکت در حال حاضر است. نسبت مالی شرکت برکت نشان می‌دهد که با فروکش کردن کرونا، وضعیت شرکت افت داشته است. در سال ۱۴۰۱ نسبت‌های مالی شرکت روندی کاهشی را تجربه کردند.
یکی از این نسبت‌ها، بازده دارایی است. نرخ بازده دارایی‌ها با استفاده از اطلاعات موجود در صورت‌های مالی یک شرکت یا کسب‌وکار قابل محاسبه است.
بازده دارایی یا ROA یک شاخص از چگونگی سودآوری شرکت وابسته به کل دارایی‌های آن شرکت است که شامل تقسیم سود خالص بر کل دارایی‌های یک شرکت است. بازده دارایی در کنار نسبت‌هایی مثل بازده سرمایه‌گذاری (ROI) و حاشیه سود خالص (Profit Margin) یکی از نسبت‌های مهم در ارزیابی سوددهی شرکت است. در مجامع بین‌المللی اگر این نسبت بالای پنج درصد باشد خوب و اگر بالای ۲۰ درصد باشد، یعنی شرکت وضعیت بسیار خوبی دارد. اما روند کاهشی شرکت برکت وضعیت شرکت را بحرانی نشان می‌دهد. یکی دیگر از نسبت‌های مالی مهم، بازده حقوق صاحبان سهام یا ROE است که معیاری برای اندازه‌گیری عملکرد مالی است که از تقسیم درآمد خالص بر حقوق صاحبان سهم به‌دست می‌آید و میزان کارایی یک شرکت، در خلق سود خالص برای سهامداران را مورد بررسی قرار می‌دهد. بازده حقوق به‌عنوان معیاری برای توانایی استفاده مدیریت از دارایی‌های سازمان برای سوددهی در نظر گرفته می‌شود. این معیار با درصد سنجیده می‌شود و زمانی قابل محاسبه است که درآمد خالص و ارزش سهام اعداد مثبتی باشند، درآمد خالص قبل از پرداخت سود به سهامداران اصلی و بعد از پرداخت سود به سهامداران منتخب و بهره به وام‌دهندگان محاسبه می‌شود. برای شرکت برکت وضعیت نزولی است.
نسبت پوشش هزینه بهره به‌معنی نسبت توان پرداخت بهره شرکت است. شرکت برکت در این حوزه وضعیت بهتری را پیدا کرده است. این نسبت بیانگر این است که تا چه اندازه می‌توان از محل سود قبل از کسر بهره، مالیات هزینه بهره را پوشش داد. هرچه این نسبت افزایش یابد ریسک مالی (عدم پرداخت بدهی) افزایش یافته لذا ریسک ورشکستگی افزایش می‌یابد.
نسبت مالکانه نشان‌دهنده آن است که چه بخش از دارایی‌های شرکت یا واحد اقتصادی به صاحبان سهام تعلق دارد. نسبت مالکانه در واقع مشخص‌کننده نسبت حقوق صاحبان سرمایه به جمع دارایی است. با استفاده از نسبت مالکانه می‌توان قدرت مالی واحد تجاری را فهمید، این مسئله از نظر طلبکاران اهمیت زیادی دارد، هر چقدر نسبت مالکانه بیشتر باشد، نشان می‌دهد که آن واحد تجاری یا واحد اقتصادی استحکام و قدرت بیشتری دارد. باید بدانید که نسبت مالکانه یکی از نسبت‌های اهرمی است.
هرچه میزان نسبت مالکانه شرکتی بیشتر باشد، نشان‌دهنده آن است که شرکت به تعهدات خود پایبند است و در انجام امور خود موفق‌تر بوده است. بالا بودن نسبت مالکانه نشان می‌دهد که این شرکت چندان از اهرم‌های مالی استفاده نمی‌کند. نسبت مالکانه پایین، نشان‌دهنده این است که شرکت بیشتر سرمایه خود را از محل اعتبارات تأمین کرده و همین مسئله باعث ایجاد ریسک مالی برای شرکت می‌شود.
منبع: فرارو
کلیدواژه: انحصار دارویی قیمت طلا و ارز قیمت موبایل درآمد عملیاتی شرکت شرکت سرمایه گذاری گروه دارویی برکت میلیون سهم معادل شرکت های دارویی شرکت های بورسی همه گیری کرونا میلیارد تومان شرکت داروسازی درصد از بازار بازده دارایی بازار سرمایه نسبت مالکانه حدود ۲۰ درصد سال گذشته صاحبان سهام شرکت دارویی حقوق صاحبان افزایش قیمت سال ۱۴۰۰ شرکت ها حال حاضر نشان می دهد سال ۱۴۰۱ بازار دارو سبحان دارو مجمع عمومی مواد اولیه ارزش بازار ایران دارو ۲۰ درصد شرکت تولی دارایی ها صنعت دارو شرکت برکت گروه دارو سهام شرکت تومان سود شرکت گروه گروه برکت تولی پرس سود خالص سال قبل نسبت ها ۲ درصد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۵۵۱۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
توهین دو وزیر به خرد بدنه دارویی نظام‌سلامت
شهاب‌الدین جنیدی‌جعفری
عضو هیئت مدیره و سخنگوی انجمن داروسازان ایران
توزیع و فروش دارو توسط سکوهای اینترنتی موضوع چالش‌برانگیزی است که طی یک سال گذشته به التهاب نظام‌سلامت و جامعه داروسازان دامن زده است.
با اینکه تولیت نظام‌سلامت با وزارت‌بهداشت می‌باشد و در همه قوانین بالادستی توصیه شده است دیگر وزارتخانه‌ها، نهادها و سازمان‌ها در کارهای بین‌بخشی به این وزارتخانه مشاوره دهند؛ با این حال به‌نظر می‌رسد در آیین‌نامه اخیری که -با فاصله اندکی از آیین‌نامه ابلاغی وزیر بهداشت در زمینه عرضه اینترنتی خدمات‌دارویی در سیزدهم اسفند سال گذشته- باضرب‌الاجل توسط وزیران ارتباطات و بهداشت، تصویب و به امضا رسید، توجهی به نظرات کارشناسی آیین‌نامه پیشین وزیر بهداشت که حاصل هزار ساعتِ‌کاری با حضور کارشناسان حوزه‌های مختلف در سازمان غذاودارو می‌باشد، نشده و این بی‌توجهی نه تنها مغایر با اسناد بالادستی کشور، محسوب می شود که باید آن را توهینی آشکار به شعور، وقت، دانش، خرد و تجربه کاری این همکاران و بدنه دارویی نظام‌سلامت دانست.
کارنامه علمی موفق جامعه داروسازی در زمینه نوآوری و توسعه ملی طی دوره‌های مختلف نشان می‌دهد؛ دانشمندان داروسازی همواره به مقیاسهای بین‌المللی اهتمام جدی و توجه داشته‌اند و به علوم و فنون روز دنیا واقف هستند و با توجه به نیازهای کشور، از علوم دیجیتال و هوش مصنوعی در طراحی داروها استفاده می‌کنند. فراموش نکنیم که ما در تولید داروهای هایتِک، بیوتِک و نانوتِک و بسیاری از داروهای دیگر در منطقه مطرح هستیم و می‌توانیم در دنیا حرف‌هایی را برای گفتن داشته‌باشیم. بنابراین اگر استفاده از فناوری دیجیتال در فروش دارو بر اساس مقیاسهای بین‌المللی طراحی شود، جامعه داروسازی با آن مخالفتی ندارد، مشکل در شیوه و چگونگی اجرای آیین‌نامه توزیع دارو بر بستر سکوهای اینترنتی است که بدون توجه به مقیاسهای کارشناسی تدوین شده و پیامدهای منفی متعدد و بسیار پیچیده‌ای همچون عوارض دارویی ناشی از مصرف نادرست دارو، سوگیری پلتفرم‌ها به سمت داروخانه‌ها و برندهای دارویی خاص، غیرمحرمانه تلقی شدن اطلاعات بیماران و احتمال سوء استفاده از حریم خصوصی مردم را به همراه دارد.
اجرای رسمی آیین‌نامه توزیع دارو بر بستر سکوهای اینترنتی را باید تهدیدی جدی برای سلامت دانست. نکته مهمی که در تدوین این آیین‌نامه مورد غفلت قرار گرفته، تفاوت فروش دارو با انواع کالاهای دیگر است. بویژه آنکه در فروش دارو فرایند نسخه‌پیچی و توضیحات مسئول‌فنی داروخانه در استفاده صحیح بیماران از دارو ، بسیار حایز اهمیت است و نقش موثری در پیشگیری از عوارض خطرناک مصرف اشتباه دارو دارد. به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی مخالف قطع ارتباط رو در روی بیمار با داروساز است.
در آیین‌نامه اخیر، مسئول‌فنی داروخانه به طور غیر مستقیم از سیستم توزیع دارو حذف می‌شود. محروم کردن بیماران از دریافت مشاوره دارویی مسئولان‌فنی داروخانه‌ها علاوه بر افزایش خطر مصرف اشتباه دارو توسط بیماران ، با سند جامع داروسازی، آیین‌نامه داروخانه‌ها و همچنین دستور وزارت بهداشت مبنی بر تشکیل اتاق مشاوره در داروخانه‌ها در تناقض است و ضرورت دارد تولیت نظام‌سلامت کشور در مورد اجرای رسمی این آیین‌نامه با احساس مسئولیت بیشتری تصمیم‌گیری کند.
در خصوص فروش اینترنتی دارو بعضی از کشورها تجربیات موفقی داشته اند، ما نیز در بسیاری از حوزه‌های علمی قابلیت مقایسه با کشورهای دیگر را داریم. اما باید بررسی شود که آیا مجموعه نظارتی ما در این حوزه، قابلیت مقایسه با مجموعه نظارتی کشورهای دارای تجربه موفق در فروش داروهای اینترنتی را دارد یا خیر.
یادمان نرود طی دهه گذشته شاهد ورود طوفانی داروهای‌تقلبی به عرصه نظام‌دارویی کشور از طریق عوامل فروش شبکه‌های ماهواره‌ای و ارسال این داروها بواسطه راکبان موتور سوار بودیم و مدت‌ها طول کشید تا مجموعه‌های نظارتی توانستند فعالیت آن‌ها را کنترل کنند. امروز نیز با وجود آنکه هنوز سکوهای اینترنتی مجوز توزیع دارو را نگرفته اند و آموزش‌های لازم را برای حمل دارو ندیده اند و داروخانه‌هایی که تمایل ورود به این عرصه را دارند مشخص نشده‌اند، به دلیل ضعف نظارتی؛ انواع مختلف داروها، از داروهایی که در داروخانه‌ها فقط با نسخه پزشک عرضه می‌شود و داروهای نیازمند استعلام و ثبت در سامانه تیتک گرفته، تا داروهای کمیاب، تقلبی و قاچاق توسط سکوهای اینترنتی بدون نسخه به فروش می‌رسد.
در چشم‌انداز پیش‌رو، توزیع دارو بر بستر سکوهای اینترنتی، دست‌اندازی به
کل زنجیره دارویی کشور است و داروخانه‌ها نخستین خاکریزی هستند که فرو می‌ریزد. به این ترتیب که این سکوها با انتخاب برخی از داروخانه‌ها به تدریج داروخانه‌های دیگر را از گردونه خارج می‌کنند. سپس با همین روش به سمت شرکت‌های توزیع دارو می‌روند و در نهایت صنایع دارویی کشور را مورد هدف قرار می‌دهند و با سوق دادن نسخه‌ها به سوی برندی مشخص، برندهای دیگر را از صنعت دارو خارج می‌کنند. با این تعبیر، پُرواضح است که با اجرای رسمی آیین‌نامه توزیع دارو بر بستر سکوهای اینترنتی، عرصه دلالی بر بازار داروی نظام‌سلامت کلید خواهد خورد.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان